PSYCHOLOG

Szanowny Rodzicu, Wychowawco, Nauczycielu !

Jeżeli w tych trudnych czasach znajdziesz chwilę, a pragniesz dowiedzieć się więcej o częstych problemach i trudnościach rozwojowych wieku przedszkolnego przeczytaj  proponowaną pozycję książkową ,,Przedszkolak”, jest to praca zbiorowa, pod redakcją Wandy Papugowej, psychologa, ówczesnego dyrektora naszej placówki. Autorami są pracownicy Specjalistycznej Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej dla Dzieci w Wieku Przedszkolnym w Krakowie, praktykujący psychologowie, pedagodzy, logopedzi, terapeuci. Książka, ma charakter poradnika, artykuły są krótkie i rzeczowe, napisane przystępnym językiem. Obejmują one istotne problemy dotyczące wychowania, roli rodzica w tym procesie, dostarczają wiedzy o komunikacji z dzieckiem, możliwości pomocy mediacyjnej rodzinie. Pełnią funkcję edukacyjną i mogą inspirować do podejmowania działań przygotowujących dziecko do podjęcia nauki w szkole, współpracy z nauczycielami. Wnoszą informacje dotyczące adaptacji dziecka do przedszkola i wreszcie cenne uwagi o istotnych trudnościach rozwojowych, zachowaniach agresywnych, onaniźmie dziecięcym, zaburzeniach płynności  mowy (jąkanie), problemach dotyczących odmowy jedzenia przez dzieci. Informują o symptomach przemocy wobec dziecka. Znajdziecie tam Państwo przykłady ćwiczeń wspierających i wspomagających prawidłowy rozwój mowy i przygotowujących do nauki w szkole.

Zachęcam...

                                                                            Marta Kosiecka -Nowak psycholog SPPP

  Wydawca

CEBP 24.12 Sp. z o.o.

Ul. Kwiatowa 3                                                                       

30-437 Kraków

bliżej przedszkola                                                                    

www.blizejprzedszkola.pl

PRZYKŁADOWE ĆWICZENIA DLA DZIECI DO PRACY W DOMU

Potrzebujesz wsparcia? Zadzwoń do poradni!

Szkoły i przedszkola w całej Polsce pozostają zamknięte od niemal miesiąca, a czas domowej izolacji i brak kontaktu z rówieśnikami wpływa niekorzystnie na kondycję psychiczną wielu uczniów. Wsparcia oczekują także niektórzy rodzice, dla których sytuacja związana z zapewnieniem dzieciom odpowiedniej opieki jest ogromnym wyzwaniem. Mogą oni skorzystać z różnego rodzaju telefonów wsparcia i bezpłatnych infolinii, w tym także tych proponowanych przez krakowskie poradnie psychologiczno-pedagogiczne.

W całej Polsce działają telefoniczne centra wsparcia oraz telefony zaufania i infolinie dla osób                   w kryzysie emocjonalnym, w tym działające specjalnie z myślą o uczniach, rodzicach, nauczycielach i wychowawcach. Numery kontaktowe są dostępne m.in. na stronach internetowych kampanii społecznych Forum Przeciw Depresji oraz Twarze Depresji.

Ofertę instytucji funkcjonujących w całej Polsce uzupełniają krakowskie poradnie psychologiczno-pedagogiczne, które z myślą o mieszkańcach Krakowa uruchomiły bezpłatne telefony wsparcia dla osób potrzebujących rozmowy.

 - W Krakowie działa osiem poradni psychologiczno-pedagogicznych, które na co dzień udzielają wsparcia rodzicom i uczniom w zakresie ich edukacji oraz wychowania. W związku z pandemią wirusa SARS-CoV-2 wiele osób nie radzi sobie z aktualną sytuacją, dlatego specjaliści z poradni psychologiczno-pedagogicznych udzielają wsparcia telefonicznie. Każda osoba, która potrzebuje rozmowy i pomocy kogoś z zewnątrz, może skorzystać z tych telefonów wsparcia, które są dostępne dla mieszkańców także w godzinach wieczornych – mówi Ewa Całus, Dyrektorka Wydziału Edukacji i zachęca do kontaktu z poradniami oraz przekazywania informacji o takiej możliwości osobom, które potrzebują pomocy specjalistów.

Co zrobić, aby otrzymać wsparcie specjalisty z poradni psychologiczno-pedagogicznej?

Wystarczy skontaktować się z placówką telefonicznie, w niektórych przypadkach można to zrobić także poprzez Skype’a, a nawet za pośrednictwem dostępnego on-line czatu. Pracujący w nich specjaliści pozostają do dyspozycji rodziców i uczniów od poniedziałku do piątku, także                        w godzinach wieczornych.

Lista krakowskich poradni psychologiczno-pedagogicznych wraz z numerami telefonów i godzinami dyżurów jest dostępna tutaj.

Jak dodaje Małgorzata Niewodowska, dyrektorka Specjalistycznej Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej dla Dzieci z Niepowodzeniami Edukacyjnymi w Krakowie, ostatni czas jest trudny nie tylko dla uczniów, ale także dla rodziców i opiekunów: - Okres zamknięcia szkół to ogromne wyzwanie dla rodziców, którzy pracują jeszcze bardziej ciężko niż dotychczas. Oprócz codziennych obowiązków i spraw zawodowych zapewniają też opiekę i wspomagają swoje dzieci w nauce. To dla wielu z nich nowa sytuacja, gdyż z dnia na dzień musieli stać się ekspertami od matematyki, zajęć plastycznych czy wychowania fizycznego. Jak wszyscy, mają też dodatkowe zmartwienia – obawiają się o zdrowie swoich bliskich, a także o pracę – mówi Małgorzata Niewodowska i oprócz kontaktu telefonicznego, zachęca także do zapoznania się z kilkoma poradami przygotowanymi dla osób pozostającymi w domach.

Kilka porad na czas pozostania w domach:

1. Dbajmy o swoje samopoczucie – każdy z nas ma indywidualne zasoby i możliwości niesienia pomocy. Jeśli je przekroczymy, sami będziemy czuć bezradność.
2. Dajmy sobie pomagać – czasami, gdy pomoc niesie nam obca osoba, jest nam łatwiej. Jeśli potrzebujemy tej pomocy, dajmy sobie pomóc.
3. Jasno się komunikujmy – zwracajmy uwagę na to, jaki ktoś jest i jakiego go znamy. Nie bierzmy pod uwagę w pierwszej kolejności tego, w jaki sposób się zachowuje.
4. Pamiętajmy, że każdy z nas ma indywidualne sposoby reakcji na stres – jedni łatwo wówczas wpadają w gniew, inni zamykają się w skorupce ślimaka. Taka wiedza pomaga nam zrozumieć bliskich, zamiast ich oceniać.
5. Dbajmy o zwyczajowe zachowania – zamiast upominać dzieci i od nich wymagać, spędźmy z nimi miło czas – upieczmy wspólnie ciasto, poukładajmy klocki, obejrzyjmy wspólnie ulubiony film.
6. Najważniejsze – kiedyś ten trudny czas minie, a dzięki niemu możemy stać się bogatsi o nowe myślenie i rozwiązania.

Wykorzystywane ćwiczenia stymulacji rozwoju psychofizycznego dziecka wchodzące w skład programu-opracowanego przez psychologa Martę Kosiecką - Nowak-psycholog SPPP nauczyciela Bożenę Zaborowską-Samorządowe Przedszkole nr 115.

1. Ćwiczenia rozwijające sprawności manualne

1. Ćwiczenia rozmachowe rozluźniające napięcia mięśni ramion  i przedramienia
   • zamalowywanie farbami dużych płaszczyzn (kartony, gazety, arkusze szarego papieru) dużym pędzlem, ruchami pionowymi lub poziomymi z zachowaniem kierunku od lewej do prawej, z góry    na dół,
   • zamalowywanie dużej przestrzeni ograniczonej konturem,
   • pogrubianie konturów dużych form geometrycznych dużych rysunków,
   • malowanie dużych form kulistych, płynnym, ciągłym ruchem,
   • malowanie dużych szlaczków.
2. Ćwiczenia manualne czyli usprawniające małe ruchy: dłoni, nadgarstka  i palców:
   • montowanie konstrukcji z gotowych elementów (klocków, krążków itp.),
   • układanki płaskie, klockowe, wtyczkowe z zachowaniem stopniowania trudności: na wzorze, według wzoru, bez wzoru,
   • modelowanie z wykorzystaniem plasteliny lub modeliny: ugniatanie, robienie kulek, wałków, obwodzenie wałkami wzorów geometrycznych i innych figur, wypełnianie różnych powierzchni (domek, koło), tworzenie ornamentów i szlaczków (wg wzoru    i z pamięci),
   • nawlekanie koralików, przewlekanie sznurków przez otworki  w tekturkach,
   • wydzieranki i wypełnianie konturów figur geometrycznych, rysunków i cyfr,
   • wycinanie z papieru z uwzględnieniem stopnia trudności: cięcie    po linii prostej, falistej, wycinanie form geometrycznych                                   i konturowych rysunków,
   • wycinanki-naklejanki z papieru, materiału, włóczki itp.,
   • łamanki papierowe (łódeczki, samoloty itp.),
   • stemplowanie (stempelki konturowe zwierząt, kwiatów itp.).
3. Ćwiczenia graficzne usprawniające drobne ruchy ręki ułożonej w pozycji jak przy pisaniu:
   • pogrubianie konturów figur geometrycznych, szlaczków, konturów obrazków,
   • rysowanie wzorów po śladzie kropkowym lub kreskowym,
   • rysowanie za pomocą szablonów (zewnętrznych i wewnętrznych) figur geometrycznych i prostych przedmiotów,
   • kopiowanie rysunków przez kalkę techniczną,
   • zamalowywanie kredkami małych przestrzeni (obrazków    z książeczek do malowania konturów, stempelków ),
   • rysowanie szlaczków literopodobnych w liniaturze: po wzorze, po kropkach, kończenie rozpoczętego wzoru i samodzielne kontynuowanie wzoru,
   • rysunki dowolne markerami, kredkami świecowymi, kredkami ołówkowymi.

2. Ćwiczenia funkcji słuchowej:

   1. Ćwiczenia wrażliwości słuchowej, koncentracja na bodźcu słuchowym, różnicowanie dźwięków, pamięć słuchowa:

• rozpoznawanie i różnicowanie dźwięków wydawanych przez instrumenty perkusyjne oraz lokalizacja (skąd dźwięk dochodzi),

• ćwiczenia rytmiczne, usprawniające koncentrację na bodźcach słuchowych, 

• odtwarzanie z klocków układów rytmicznych przez dziecko, które nauczyciel wystukuje (ważne jest zachowanie odpowiedniej ilości elementów oraz odstępów między nimi),
• odtwarzanie za nauczycielem określonego układu rytmicznego,
• wychwytywanie określonego dźwięku spośród wielu słyszanych,   np. rozmaitych grzechotek , instrumentów, śpiewu ptaków, itp.),
• dobieranie rymujących się nazw obrazków zróżnicowanych dźwiękowo,
• opowiadanie treści obrazków, słyszanych opowiadań, przeprowadzenie rozmów sytuacyjnych,
• ćwiczenia pamięci słuchowej-bezpośredniej, powtarzanie różnych ciągów słownych, różnicowanie w nich wyrazów podobnie brzmiących,
• przekształcanie wyrazów przez zmianę głoski,
• tworzenie sylaby dwuliterowej otwartej i zamkniętej ( b+a, p+a, g+a, itp.)
• usprawnianie czytania sylab i całych wyrazów dwusylabowych, czytanie ze śpiewem,
• analiza dźwiękowa wyrazów trzygłoskowych: wysłuchiwanie głosek   w trzech pozycjach.
• gry i zabawy słuchowe.

3. Ćwiczenia orientacji przestrzennej.

• Nauka pojęcia: prawy, lewy,
• Wykonywanie poleceń: prawo, lewo,
• Nauka ruchów wykonywanych prawą i lewą stroną ciała,
• Nauka schematu ciała,
• Rozróżnianie pojęć: góra-dół, prawy górny- lewy dolny itp.
• Nauka orientacji w przestrzeni (połóż „nad”, „pod” itp.)

4. Ćwiczenia udoskonalające funkcje językowe:

• opowiadanie obrazka,
• nadawanie tytułu obrazkowi lub historyjce,
• opowiadanie historyjki obrazkowej wcześniej samodzielnie ułożonej,
• próby swobodnej rozmowy z dzieckiem na dowolny temat,
• zachęcanie do relacjonowania swoich przeżyć.

5. Doskonalenie umiejętności graficznej:

• zamalowywanie obrazka,
• uzupełnianie obrazka,
• rysowanie szlaczków dowolnych i literopodobnych,
• kreślenie linii poziomych, pionowych, ukośnych,
• kreślenie ręką dużych liter w powietrzu, na piasku,
• wodzenie po wzorze,
• pisanie (malowanie) liter farbą na dużych arkuszach papieru,
• ułożenie kształtów liter z kolorowego drutu, ulepienie z plasteliny,

• dobieranie par liter małych i wielkich, drukowanych i pisanych.

                            Zalecenia do pracy z dziećmi nadpobudliwymi.

• stawianie zadań niezbyt odległych w czasie
• podział prac na małe odcinki – pojedyncze polecenia („teraz to ...”)
• nie należy dawać kilku poleceń równocześnie
• niezbędna jest kontrola działań
• przerwy w pracy, np. gimnastyka
• stosowanie powtórzeń (z uwagi na trudności w koncentracji uwagi)
• praca w małych grupach
• eliminowanie zbędnych bodźców (np. porządek wokół, na stole najniezbędniejsze rzeczy)
• stały rozkład dnia
• stałe miejsce pracy
• przy odpowiedziach – naprowadzanie na określony temat, skłanianie do finalizowania rozpoczętych działań
• spokojne, równe, konsekwentne traktowanie
• zapewnianie zaspokojenia potrzeby ruchliwości (rytmika, zajęcia sportowe, taneczne, itp. – zorganizowane, ukierunkowane)
• nie można zakazywać lub drastycznie ograniczać aktywności dziecka
• zachęta do pracy, częsta pochwała
• drobne prace na rzecz grupy (żeby dziecko miało wypełniony czas, aby się nie nudziło)
• niezbędny jest wypoczynek w czasie dnia
• eliminowanie sytuacji trudnych, podniecających – zwłaszcza pod koniec dnia
• zmienność zadań: spokojne – z elementami ruchu - - rozluźniające
• zachęcać i przeprowadzać ćw., które wymagają skupienia, koncentracji (np. zabawa w słowa, układanki, ćw. graficzne, ćw. z plasteliną, modeliną, etc.)
• zajęcia grupowe (w gronie dzieci) powinny odbywać się pod kontrolą (w celu wyeliminowania chaosu niekontrolowanych, nieskoordynowanych działań (ze względu na bezpieczeństwo dzieci, unikanie konfliktów)
• przy ćw. koncentrujących uwagę stopniowe wydłużanie czasu pracy (od 3 – 5 – 10 minut)
• w zabawie wprowadzanie elementów ruchu (przerywnik)
• troska o atrakcyjność zadań (zadanie powinno uwzględniać możliwość dziecka i jego zainteresowania)
• wydawanie pustych, krótkich poleceń ( nie rozkazów)
• w momencie pobudzenia dziecka, przy rozmowie ważne jest opanowanie własnych emocji
• nie należy „poddawać się”, ulegać emocjom dziecka (ważne jest by emocje dziecka, stan pobudzenia nie udzielały się dorosłym opiekunom)
• nie jest wskazane utrzymywanie dziecka w stanie napięcia emocjonalnego (np. groźba kary)
• wskazane jest aby w systemie wychowawczym przeważały nagrody, aby zauważać pozytywne zachowania, starania dziecka premiować je (pochwała słowna)
• eliminowanie zbyt długiego oglądania telewizji (gier komputerowych) – wskazana kontrola repertuaru (nie może być drastycznych scen, bajek, programów)
• niezbędna jest duża doza cierpliwości
• wskazane jest wdrażanie do codziennych drobnych obowiązków (niezbędna kontrola, wspieranie dziecka przy ich wykonywaniu).

       1.M. Bogdanowicz: Leworęczność u dzieci. WSiP, Warszawa 1989.

2. B. Sawa: Jeżeli dziecko źle czyta i pisze, WSiP Warszawa 1987.
3. K. Herda, J. Czajkowska: Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne WSiP, Warszawa 1996.

        A także ćwiczenia wg T. Gąskowskiej i Z. Stępkowskiej.

 Opracowanie: Marta Kosiecka-Nowak

Psycholog SPPP